Met licht overgoten doeken De olieverfwerken van Alphonse D’HEYE

Sint-Martens-Latem is een van de weinige kunstenaarsgemeenten in België en wordt zo genoemd omdat veel schilders, schrijvers en dichters er hun inspiratie vonden langs de oevers van de Leie. Het is ook de geboorteplek van olieverfschilder Alphonse D’HEYE die als kind geregeld de ateliers bezocht van Vlaamse schilders als Leon De Smet, Vic Dooms of Evarist De Buck. In de jaren vijftig kon je hen nog aantreffen met schildersezel en palet aan de oevers van de Leie. Deze stroom meandert langs groene weiden met grazende koeien zoals we die kennen uit de luministische werken van een andere grootheid uit die contreien Emile Claus. Claus werd ‘de zonneschilder’ genoemd, die door zijn belangstelling voor de invloed van het licht op het landschap nauw aansluit bij het Franse impressionisme. Ook Alphonse D’HEYE wordt met dat impressionisme geassocieerd omwille van zijn behandeling van het licht en de opbouw van het schilderoppervlak in meerdere lagen. ‘Ik schilder met de penseelhand van de impressionisten maar ik kies taferelen van nu.’, aldus D’HEYE. In de evolutie die D’HEYE doormaakte, vinden we in zijn beginperiode ( jaren ’70 )expressionistische werken terug zoals Permeke en Malfait die maakten, daarna veranderde zijn stijl en leunde hij aan bij het pointillisme om via het impressionisme te belanden bij de stijl waarbij hij zich nu goed voelt: nog steeds impressionistisch maar losser, met bredere streken en kleurdotten. Thematisch gaat zijn voorkeur uit naar nostalgische hoekjes met rustpunten. Omdat hij van nature een positieve ingesteldheid en een groot doorzettingsvermogen heeft, wil hij in zijn werken vooral de nadruk leggen op optimisme en levensblijheid. Zijn favoriete onderwerpen – de natuur met haar gevarieerde bloemenpracht, terrasjes of schilderachtige gevels – baden in een weelde van groenen, aardse tinten of rozerode tinten. ‘Tuinen zijn een mateloze bron van inspiratie maar ook het onbekende fascineert me of wegen die naar nieuwe plekken leiden. De mensen leven te snel en zien de details niet meer terwijl er achter elke hoek schoonheid kan schuilen.’ In Zuid-Frankrijk waar Van Gogh de kracht van licht en kleur opzocht, kan D’HEYE rust en inspiratie vinden. Hij schetst er en maakt talloze foto’s die hem thuis herinneren aan de intensiteit van de kleuren en de gelaagdheid van het landschap. Zijn werkwijze bestaat eruit het doek te prepareren, een houtskooltekening te maken en dan met waterverf zijn kleurkeuze te bepalen. Pas dan begint de olieverffase. Met deze materie werkt D’HEYE het liefst. ‘Olieverf boeit me omdat je ermee kan boetseren. Ik noem het zelfs beeldhouwen. Acryl vind ik een dode materie. Je legt het op het doek en dan is het werk gedaan. Ik blijf bezig en bouw laag na laag op, werk weg en voeg weer toe. Extreem uitgedrukt is mijn penseel een beitel.’ Hoewel hij op verschillende niveaus werkt en herwerkt, is het oppervlak van zijn doeken glad met slechts een miniem reliëf. Sommige stukken hebben verschillende verftoetsen over elkaar gekregen maar het geheel werkt fris, licht en levendig. Het luministische spel van licht en schaduw zorgt voor evenwicht in het schilderij. De composities zijn zorgvuldig opgebouwd, laag voor laag in getemperde aarde- of natuurkleuren. D’HEYE is ook een begenadigd interieurschilder. Het liefst schildert hij binnenzichten van oude woonkamers waar nog de sfeer van vroeger hangt. Het zijn stemmingsbeelden die getuigen van een nauwgezette weergave, van ingespannen aandacht voor het onderwerp en van een meesterlijke wijze waarop hij het ‘levende licht’ schildert. Als liefhebber van het Bourgondische leven kiest hij ook voor keukentaferelen, gedekte tafels en stillevens met wijnflessen, taarten en rijp fruit die met zorg worden belicht. De afbeeldingen van de theevisite, de desserttafel of de gerechten uit de Perigord verwijzen doorgaans met een knipoog naar vroeger. Mark Eyskens, Belgisch minister van Staat en zelf ook schilder schreef in een recensie: “De kunst van D’HEYE munt uit door een uitzonderlijk virtuoos kleurenpalet en de meesterlijke wijze waarop hij de mysterieuze intensiteit van het landschap, onze onmiddellijke omgeving, onze leefwereld, onze intieme ruimte vermag weer te geven in een wereld gekenmerkt door een onverklaarde klaarte.” In zijn dierenschilderingen herkennen we die klaarte in het licht dat gevangen zit in de manen van een paard of in de bleke vacht van koeien in de weide. Ze dartelt mee over het landschap van de Provence waar gele aarde helder tussen de lavendelstroken oplicht of het straalt overmoedig uit de zonnebloemen achter een oude wijdvertakte olijfboom. Het is met dit spel van licht en tegenlicht dat de kunstenaar onze ogen doorheen de compositie leidt. Uit het veelzijdige oeuvre van Alphonse D’HEYE spreken een zachte gevoeligheid voor zijn leefwereld en een diep respect voor wat vroeger was. Hij brengt hiermee een eerbetoon aan het ware ambacht van de schilder voor wie kennis, kunde en kunstzin primordiaal zijn.